“Kut. Kut. Wat een rotstreek. Johan, ik hou van je.” Het had mijn tweet kunnen zijn. Verdoofd, stomverbaasd en vol ongeloof. Met vochtige ogen zat ik in mijn kantoor naar het beeldscherm te turen. Mijn held, ons aller held, onze levende legende Johan Cruijff was overleden. Zelfs de nummer 14 voor altijd, was niet onsterfelijk.
Cruijff had op zoveel mensen invloed, was zoveel meer dan een voetballer. Zijn visie op voetbal en het leven, zijn trainerschap, uitspraken, schoenen- en kledinglijn en natuurlijk zijn foundation … Hij raakte zoveel mensen met zijn inspiratie en motivatie. Er is zelfs de Cruijff University, zodat topsporters tijdens hun sportcarrière een opleiding kunnen volgen om een maatschappelijke loopbaan in te kunnen gaan. Want, zo stelde Cruijff, ‘sporters die naast talent over doorzettingsvermogen, discipline en geloof in eigen kunnen beschikken, hebben de kans de top te halen’.
Dat zijn precies de eigenschappen die nodig zijn om de pittige combinatie topsport en studie te verwezenlijken. Dit vereist discipline, een verantwoordelijke studiehouding, planning en communicatie. “Je moet je studie oppakken als een ondernemer.” Als je alles op een rij zet, dan was Cruijff geen voetballer, maar voetbal zelf - en daarnaast kunstenaar, wetenschapper, uitvinder, regisseur, ontwerper, filosoof, anarchist en cabaretier.
Horeca en topsport, ze liggen dicht bij elkaar. En was Cruijff er niet geweest, dan was Ferran Adrià nooit de keuken ingegaan. De chef van El Bulli wilde eigenlijk profvoetballer worden en daarin wilde de Catalaan de beste worden. Maar ja: in Barcelona liep op dat moment Cruijff te ‘foebele’. Wat moet je dan met je ambities voor beste voetballer ter wereld? Daarom verruilde Adrià deze voor een topcarrière in de keuken en werd hij vervolgens wellicht de beste ter wereld op dít gebied. En laten we eerlijk zijn: Adrià is veel meer dan een kok. Zoals hij zelf zei: “Als ik zou koken voor mijn brood, zou ik omkomen van de honger”. Als je Adrià’s werkwijze ontleedt zoals hij eten deconstrueert en weer opbouwt zie je dat hij geen kok is, maar ontdek je dat hij ook kunstenaar, wetenschapper, uitvinder, regisseur, ontwerper, filosoof, anarchist en cabaretier is.
Deconstructie is één van de Adrià-uitvindingen die het gezicht van de gastronomie veranderden, bijna zoals Cruijff het voetbal en de mens veranderde (maar ook daar had hij vast nog wel een mening over).
Is koken topsport? Dan moet je het ook zo benaderen. Kijk naar de aanstormende talenten van de Sterklas, de opleiding voor potentiële SVH Meesterkoks. Dat is pure topsport in combinatie met een opleiding. Niet iedereen haalt de top, maar laten we ervoor zorgen dat we meer jongens en meiden hiernaartoe helpen. Met meer Sterklassen zoals de Cruijff University, met trainen en opleiden.
Het was Cruijff die één van de grootste chefs tot nu toe inspireerde. Die tweet? Die was dan ook van Ferran Adrià.
(Met dank aan Hans Melissen, regisseur en auteur van mooie wijnverhalen. Hij vertelde mij over Adrià’s voetbalambities, wat ook voor mij als grote Cruijff-adept geheel nieuw was.)